تخم‌مرغ به‌عنوان یک ماده غذایی سالم و مغذی که منبع خوبی از پروتئین ویتامین‌ها و املاح معدنی است، همواره مورد توجه بوده است. امروزه نیز چه به تنهایی و چه در کنار سایر موادغذایی کاربرد گسترده‌ای در تهیه مواد خوراکی،انواع محصولات غذایی قنادی و نانوایی دارد. البته صنعت تولید، عرضه و بسته‌بندی تخم‌مرغ همواره با مشکلات فراوانی روبه‌رو بوده و همین امر سبب شده تا تولیدکنندگان سایر صنایع مثل سس مایونز و کیک و شیرینی و حتی خود تولیدکنندگان تخم مرغ برای فروش و بازاریابی آن با مشکلات بسیار مواجه شوند. گرانی نهاده ها،نبود مدیریت صحیح ، شیوع بیماری های فصلی و … سبب شده تا این صنعت آنگونه که باید نتواند قد علم کند . در همین رابطه گفت‌وگویی با دکتر «فرزاد طلاکش»، دبیر انجمن تولید کنندگان تخم‌مرغ شناسنامه‌دار داشتیم که ماحصل آن را در ادامه می‌خوانیم :

نوسانات اخیر قیمت تخم‌مرغ به چه علت بوده است؟
از صنعتی شدن تخم‌مرغ ۶۳ سال می‌گذرد صحبت‌هایی که تعاونی‌ها در سال ۴۶ گفته‌اند همان صحبت‌هایی است که امسال گفته شده است این بدین‌معنی است که ۵۰ سال است این صنعت به‌دور خود می‌چرخد در گذشته متوجه موضوع بودند اما ابراز برای اصلاح آن نداشتند. امروزه این بهانه دیگر وجود ندارد چرا که تمام ابزارهای موردنیاز وجود دارند. در واقع برای تخم‌مرغ چه بسته‌بندی شود (مثل تمام دنیا) و چه به‌صورت فله‌ای به فروش برسد امکان قیمت‌گذاری وجود دارد البته نه به این‌صورت که در طی سال یک‌بار تعیین شود اما می‌شود قیمت‌گذاری طوری انجام شود که این نوسانات روزانه وجود نداشته باشد به‌عنوان مثال ۳ ماه قیمت تخم‌مرغ ثابت بماند.
مرغ در طی سال تخم‌گذاری می‌کند اما مصرف مردم متغیر است. ۷۵ درصد مصرف تخم‌مرغ در کشور در بازارهای عامه مردم است. حدود ۲۵ درصد در صنعت مصرف می‌شود بخشی که توسط مردم مصرف می‌شود، در فصول مختلف متفاوت است و در بهار و تابستان به‌دلیل گرمای هوا مصرف کمتر می‌شود و در پاییز و زمستان مصرف افزایش می‌یابد. در بخش صنعتی نیز به‌همین ترتیب است.
در خردادماه که دانشگاه‌ها و مدارس تعطیل می‌شوند تولید صنایع کیک و کلوچه کمتر می‌شود و از شهریورماه همزمان با باز شدن مدارس تولیدشان افزایش می‌یابد. پس اوایل پاییز تقاضای صنعت نیز بالا می‌رود. به‌همین علت بازار تخم‌مرغ همیشه اوج و افول را داشته است. بنابراین از چندین سال قبل، قیمت تخم‌مرغ در بهار و تابستان ارزان‌تر و در پاییز و زمستان گران‌تر می‌شود. تخم‌مرغی که در مرغداری تولید می‌شود، توسط عمده‌فروش خریداری می‌شود و عمده فروش در طی این سال‌ها سهم مشخصی از فروش تخم‌مرغ را برای خود بر می‌دارد و مابقی آن را به پخش کننده می‌دهد. پخش کننده هم مثل عمده فروش اهمیتی به نوسان قیمت تخم‌مرغ نمی‌دهد و مبلغ ثابتی را برای خود تعیین می‌کند (به‌عنوان مثال ۵ هزار تومان برای هر کارتن). مغازه‌دار هم به علت هزینه‌های خود بدون اهمیت به قیمت تخم مرغ سهم خود را دریافت می‌کند. در طی این چرخه و تا زمانی‌که تخم‌مرغ به‌دست مصرف کننده برسد قیمت آن افزایش پیدا می‌کند. قیمت درب مرغداری به مناسبت‌های مختلف افزایش یا کاهش پیدا می‌کند و واسطه‌ها وقتی نرخ سود ثابتی برای خود در نظر گرفته‌اند باعث می‌شوند فشار حاصل از این نوسانات به نفر آخر یعنی مصرف‌کننده وارد شود. زمانی مصرف‌کننده این فشار را کمتر متحمل می‌شود که این واسطه‌ها نیز بخشی از موج به‌وجود آمده را برعهده بگیرند.
یعنی مشکل اصلی حضور دلال ها و رابطه هاست ؟
پخش‌کننده باید گاهی اوقات سود خود را کمتر کند. عوامل توزیع باید در این زنجیره اقتصادی نقش داشته باشند. تا به‌حال هیچ ارگانی به این بخش ورود نداشته است. طرحی که کانون سراسری مرغ تخم‌گذار ایران تعیین کرده و تأکید بسیاری روی آن ‌شده، این است که قیمت مصرف کننده روی تخم‌مرغ چاپ شود و این عدد باید واقعی باشد تا مصرف‌کننده بداند قیمت واقعی همین است و ثابت می‌ماند. زمانی که قیمت فیکس باشد، مغازه‌دار نمی‌تواند هر مقدار سودی که می‌خواهد ببرد، به‌همین علت به پخش کننده اعلام می‌کند که اگر قیمت را بالاتر برود، قادر به فروش نخواهد بود و به طبع آن پخش کننده هم به‌ عمده فروش اطلاع می‌دهد و عمده فروش هم چون باید تخم‌مرغ را بفروشد مجبور می‌شود سود خود را کمتر کند.
پس این نوسان قیمت از کجا نشات می گیرد؟
بخشی از تلاطم موجود در بازار واقعی نیست و عوامل مختلفی روی آن تأثیر می‌گذارد به‌عنوان مثال اگر اعلام شود حجم عمده‌ای از تخم‌مرغ از خارج از کشور وارد می‌شد خواهد شد قیمت تخم‌مرغ به سرعت پایین می‌رود. اگر این قیمت واقعی بود، قطعاً‌ چنین اتفاقی نمی‌افتاد.
چنین افزایش قیمت برای تولیدکننده نیز زیان هایی دارد. چرا که ممکن است تولیدکننده برای مدت کوتاهی سود ببرد اما می‌داند که اگر افزایش قیمت‌ها ادامه‌دار باشد مردم و دولت طاقت نیاورده و دولت اقدام به واردات تخم‌مرغ می‌کند. در این‌صورت تولیدکننده متضرر خواهد شد. این‌که قیمت متعادل بوده و در دراز مدت ثابت بماند بیشتر به نفع تولیدکننده خواهد بود.
دولت با ارز ۴ هزار ۲۰۰ تومانی واردات تخم‌مرغ انجام داده است و مابه‌التفاوت آن را به وارد کننده می‌دهد. در سال گذشته ۳۰ میلیارد تومان یارانه برای واردات تخم‌مرغ تخصیص داده شد. اگر از این مبلغ ۵ میلیارد تومان در اختیار این صنف قرار می‌گرفت با کمبود تخم‌مرغ مواجه نبودیم چرا که بعضی از شهرها قطب تولید و بعضی از شهرها قطب مصرف هستند. مثل تهران و کرج؛ اما ۳ سال است که این دو شهر درگیر آنفلوآنزا شده‌اند و تولید کمی دارند. در حال حاضر استان‌های خراسان، اصفهان و فارس بیشترین تولید تخم‌مرغ را دارند. باید تخم‌مرغ از این استان‌ها برای عرضه به تهران آورده شوند. زمانی‌که عرضه زیاد باشد، بازار نوسان لازم را نخواهد داشت.
آیا با واردات تخم مرغ تا زمان ریشه کن شدن آنفلونزا مخالف هستید؟
بارها به دولت اعلام کرده‌ایم که به فکر واردات تخم‌مرغ نباشد و به‌جای صرف هزینه‌های بسیار برای واردات تخم‌مرغ ، اگر به این صنعت وام با بهره کم تخصیص داده شود این نوسانات قابل کنترل خواهد بود.
در حال حاضر وضعیت واقعی تخم مرغ چقدر است؟
با توجه به شرایط فعلی کشور قیمت واقعی تخم‌مرغ برای مصرف کننده بین ۶۵۰ تا ۷۰۰ تومان است و میانگین مصرف برای هر نفر در سال ۱۵۰ عدد است و به‌طور میانگین هر خانواده ۴ نفر است. یعنی هر خانواده در سال ۶۰۰ عدد تخم‌مرغ مصرف می‌کند و حداقل ۷ ماه از سال تخم‌مرغ را پایین‌تر از قیمت واقعی می‌خرند که به معنای ضرر تولیدکننده به علت عدم حمایت دولت است. برای ۵ ماهی که گران تر از حد معمول خریداری می‌کنند، به‌طور میانگین برای هر عدد تخم‌مرغ ۲۰۰ تومان بیشتر هزینه می‌دهند که با توجه به این‌که تنها ۵ ماه در سال است و هر خانواده ۴ نفره در ماه ۵۰ عدد تخم‌مرغ مصرف می‌کند در ماه ۱۰ هزار تومان هزینه بیشتری بابت خرید تخم‌مرغ پرداخت می‌کند. اگر به مردم اطلاع داده شود متوجه می‌شوند که در سبد هزینه‌هایشان عدد بزرگی نیست.
سازمان حمایت با مدرک اعلام می‌کند، قیمت واقعی هر کیلو مرغ ۱۰ هزار و ۷۰۰ تومان است اما مدعی است که دولت ما را مجبور می‌کند که بیش از ۹ هزار و ۷۰۰ تومان نباید اعلام شود.