مجتبی اشکذری *

صنعت غذا: این اساسی‌ترین سؤالی است که در سر راه بسیاری از برنامه‌ریزان کشوری و دست‌اندرکاران صنعت چای در ایران قرار دارد و آن تعیین و برآورد میزان مصرف چای در ایران به استناد گزارش آمارگیری علمی و پژوهشی است.
آنچه در تحقیقات دیده می‌شود آمارها مربوط به گزارش‌های دهه ۷۰ است و با اطمینان می‌توان گفت مبنی تمامی تصمیمات در این حوزه بر اساس گزارش‌های گمرگ از واردات چای و یا میزان تولید و صادرات چای داخلی بوده است و هیچکدام بر پایه آمار مصرف سرانه جمعیت گرد آوری نشده است.
با توجه به اهمیت این موضوع و مسائل حاشیه‌ای متعدد به‌وجود آمده، به‌خصوص در ماهای پایانی سال ۱۴۰۱ که منجر به دستور توقف ثبت سفارش چای و ممنوع شدن واردات آن تا اطلاع ثانوی، توسط مسئولین دولتی گردید‌، مؤسسه استادان چای ایرانیان به‌عنوان یک موسسه تخصصی پژوهشی، آموزشی و تحقیقاتی در زمینه چای و دم نوش و با توجه به دعوت مکرر ریاست جمهوری حجت‌الاسلام رئیسی برای به میدان آمدن متخصصین و صاحب‌نظران در عرصه‌های مدیریتی کشوری و استفاده از ظرفیت‌های علمی‌، بر آن شد تا برای اولین‌بار در تاریخ صنعت چای در ایران با استفاده از روش‌های نوین آمارگیری و استفاده از متخصصین این حوزه و رعایت تمامی ارکان‌، از جمله تعیین رده‌های سنی مصرف‌کنندگان‌، میزان مصرفی نقاط جغرافیایی کشور، تنوع اقشار جامعه‌، طرحی را به‌عنوان «سنجش الگوی مصرف و رفتار مصرف‌کنندگان چای در ایران» به مرحله اجرا برساند، که با اتمام روند تحقیقات این طرح‌، نتایج بسیار جالب و البته حائز اهمیت به‌دست آمده است.
در توضیح نتایج این طرح می‌توان به تعیین رقم قابل اطمینان و میزان مصرف چای در یک سال توسط ایرانیان داخل کشور و البته جمعیت مهاجرین اتباع به عنوان مهمترین و اساسی‌ترین دستاورد اشاره کرد که نتیجه تحقیقات فوق حاکی از آن است که سالانه حدود ۱۴۰ هزارتن چای در کشور مصرف می‌شود.
از جمله دستاوردهای دیگر این طرح پژوهشی می‌توان به‌:
تعیین میزان مصرف چای خانوار در ایران.
ترجیح خانوارها به انواع چای
ترجیح چای در رقابت با سایر نوشیدنی‌های روزمره (به جزء آب)
میزان اهمیت مارک یا برند برای مصرف کننده و بسیاری از رفتارهای گوناگون و آمارهای مختلف و حتی میزان کشفیات به ظن قاچاق چای به داخل کشور اشاره کرد.
لازم به ذکر است که خلاصه این طرح جامع شامل مقدمه‌، روش تحقیق‌، نمونه‌های آماری‌، نتایج تحقیق و نمودارها در گزارش نهایی ۵۹ صفحه‌ای تهیه شده است که به لحاظ محتوی‌، در نوع خود کامل‌ترین و جامع‌ترین تحقیق در حوزه چای ایران بوده است که در کلیه مراحل اجرایی طرح از نظارت و مشاوره اساتید دانشگاهی بهره‌گیری شده است.
در حال حاضر امید است با اعلام و رونمایی از کلیات این تحقیق جامع در مجله اقتصاد سبز و ارسال جزئیات جامع آن به سازمان‌های دولتی و نظارتی مرتبط و هم چنین امکان دستابی به اطلاعات جامع آن توسط تولید‌کنندگان‌، مدیران مجموعه‌های خصوصی‌، مدیران پخش‌، مدیران بازاریابی و کلیه علاقمندان به چای‌، مؤسسه استادان چای ایرانیان گامی مؤثر و مفید را در اعتبار و اعتلا صنعت چای ایران برداشته باشد.
به‌زودی گزارش جزئیات این طرح تحقیقاتی در «اقتصاد سبز» به آگاهی می‌رسد. / اقتصادسبز آنلاین
*عضو‌ موسسه استادان چای ایرانیان