سرویس بین‌الملل – مونا مشهدی رجبی:

اقتصادسبز آنلاین: گیاهان در تولید انواع داروها در دنیا نقش پر‌رنگی دارند و در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری برای تولید داروهای گیاهی در جهان افزایش یافته است. به گزارش سازمان بهداشت ‌جهانی، گیاهان نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی بدن و درمان بیماری‌های مختلف دارند به‌همین دلیل توسعه تجارت گیاهانی که برای تولید انواع داروها استفاده می‌شوند از اهمیت بالایی برخوردار است.

به گزارش سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۱۹ چین بزرگترین صادر کننده گیاهان دارویی در دنیا بود و کشورهای ‌هند و آلمان و سنگاپور و مصر در این رده بندی جایگاه دوم تا پنجم را داشتند. کشورهای شیلی و امریکا و مراکش و مکزیک و پاکستان جایگاه ششم تا دهم این فهرست را به خود اختصاص دادند و فرانسه و هنگ کنگ و تایلند در رده‌های بعدی قرار داشتند. اما در طرف مقابل بزرگترین وارد کنندگان قرار دارند که به ترتیب کشورهای هنگ کنگ و ژاپن و آلمان و امریکا و کره جنوبی و فرانسه هستند. این کشورها در تولید داروهای گیاهی سرمایه‌گذاری زیادی کرده‌اند و بر این باورند که استفاده از گیاهان برای درمان بیماریها مزایای بیشتری نسبت به استفاده از داروهای شیمیایی دارد. بررسی‌های سازمان تجارت جهانی نشان داده است هر ساله بین ۷ تا ۱۰ درصد ارزش تجارت دنیا به تجارت گیاهان دارویی اختصاص دارد.

بازار گیاهان دارویی در اروپا

بازار گیاهان دارویی در کشورهای اروپایی هم در سال‌های اخیر با سرعت بالایی رشد کرده است. رشد این بازار به‌گونه‌ای بود که ارزش صادرات گیاهان دارویی از مرز ۵۰ میلیارد یورو در سال ۲۰۰۲ میلادی به بالغ بر ۲۰۲٫۸ میلیارد یورو در سال ۲۰۱۹ رسید که معادل رشد ۲۸۷ درصدی است. در این بازه زمانی ارزش واردات این گیاهان به قاره سبز از ۳۲٫۳ میلیارد یورو به حدود ۹۳٫۵ میلیارد یورو در سال ۲۰۱۹ رسید. همین آمار به خوبی نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری اتحادیه اروپا برای تبدیل شدن به یک صادر کننده بزرگ گیاهان دارویی طی این سال‌ها بسیار موفقیت‌آمیز بوده است. برای این‌که تصویر درستی از وضعیت بازار گیاهان دارویی در قاره اروپا داشته باشیم بهتر است نگاهی به اطلاعات ارایه شده توسط این مرکز مطالعاتی بیاندازیم و نرخ رشد در این بازارها را بررسی کنیم.
طی ۱۸ سال مورد مطالعه‌ تنها در چهار سال تراز تجاری بیش از ۱۰ میلیارد یورو رشد کرده است که در همه این سال‌ها ارزش صادرات جهش ناگهانی داشته است. این چهار سال عبارتند از ‌سال ۲۰۱۱، سال ۲۰۱۷، سال ۲۰۱۸ و سال ۲۰۱۹ میلادی و بالاترین رشد تراز تجاری هم در سال ۲۰۱۹ مشاهده شده است.
آمار نشان می‌دهد، در فاصله سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۱۹ میلادی بالاترین رشد در صادرات گیاهان دارویی مشاهده شده است. در این سال صادرات گیاهان دارویی از اتحادیه اروپا ۲۹ میلیارد یورو رشد کرد در حالی‌که ارزش رشد واردات برابر با ۹٫۶ میلیارد یورو بود و توانست رکورد تراز ۱۹٫۹ میلیارد یورویی گیاهان دارویی شکسته شود. بالاترین نرخ رشد واردات هم در سال ۲۰۱۹ بود ولی قبل از آن رکورد رشد واردات در سال ۲۰۱۷ میلادی شکسته شد که برابر با ۵٫۴ میلیارد یورو بود.به گزارش مرکز مطالعات تجاری اروپا کشور آلمان بزرگترین صادرکننده گیاهان دارویی در این قاره است و در سال قبل ارزش صادرات گیاهان دارویی از این کشور برابر با ۴۷ میلیارد یورو بود و کشورهای امریکا و سوییس بزرگترین مقاصد صادراتی گیاهان دارویی تولید شده در کشورهای عضو اتحادیه اروپا بودند.

رشد سهم گیاهان دارویی در تجارت اروپا

آمارها نشان می‌دهد در فاصله سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۸ میلادی سهم صادرات گیاهان دارویی به صادرات این منطقه برابر با ۵ درصد بود ولی سهم واردات این محصولات به کل محصولات وارداتی روند کاهشی داشت. اما در سال ۲۰۰۹ میلادی سهم واردات گیاهان دارویی به کل صادرات اتحادیه اروپا ۱٫۶ درصد و سهم واردات این محصول به کل واردات اروپا ۱٫۳ درصد افزایش یافت.
آمار نشان می‌دهد از سال ۲۰۰۹ سهم صادرات گیاهان دارویی اروپا به کل صادرات این منطقه نوسان داشته است ولی برایند حرکت ان افزایشی بود. از سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۹ میلادی سهم صادرات گیاهان دارویی به کل صادرات این منطقه ۴٫۵ درصد رشد کرد و به ۹٫۵ درصد رسید و سهم واردات آن با افزایش ۱٫۴ درصدی در مرز ۴٫۷ درصد کل واردات اتحادیه اروپا قرار گرفت.

بزرگترین شرکای تجاری اروپا

امریکا بزرگترین بازار صادراتی گیاهان دارویی اروپا است. در سال قبل ۳۲ درصد از درآمد صادراتی اروپا از صادرات گیاهان دارویی به امریکا حاصل شد. سوییس ۱۱ درصد از صادرات گیاهان دارویی اروپا را به‌خود اختصاص داد ‌و بریتانیا سهم ۱۰ درصدی از این بازار داشت. سهم چین از صادرات گیاهان دارویی اروپا برابر با ۶ درصد و سهم کشورهای روسیه و ژاپن ‌هریک برابر با ۴ درصد بوده است. دیگر کشورهای دنیا در مجموع ۳۳ درصد باقی‌مانده از صادرات گیاهان دارویی قاره سبز را به‌خود اختصاص دادند.
در طرف دیگر ماجرا واردات گیاهان دارویی از کشورهای دیگر به اتحادیه اروپا قرار دارد. در سال ۲۰۱۹ میلادی ۳۲ درصد از واردات گیاهات دارویی به اروپا از کشور سوییس بود و ۳۱ درصد واردات از امریکا انجام می‌شد در حالی‌که سهم بریتانیا و سنگاپور از بازار وارداتی اروپا به ترتیب برابر با ۱۲ درصد و ۵ درصد بود. کشورهای اسراییل و چین هریک سهم ۴ درصدی را از بازار وارداتی گیاهان دارویی داشتند. دیگر کشورهای دنیا ۱۳ درصد از این بازار را به خود اختصاص دادند.
آلمان بزرگترین صادرکننده گیاهان دارویی در این قاره بود و در سال قبل ارزش صادراتی این کشور برابر با ۴۷ میلیارد یورو بود‌. ایرلند در بازار صادراتی این قاره جایگاه دوم را داشت و ارزش صادراتی گیاهان دارویی از این کشور برابر با ۳۲ میلیارد یورو بود. بلژیک سومین صادر کننده بزرگ این قاره بود و ۲۸ میلیارد دلار گیاه دارویی صادر کرد و هلند و فرانسه و ایتالیا در رده‌های بعدی قرار داشتند.
از طرف دیگر کشورهای هلند و بلژیک و آلمان به ترتیب سه کشور بزرگ وارد کننده گیاهان دارویی در اتحادیه اروپا بودند.
بالاتری مازاد تجاری گیاهان دارویی به آلمان اختصاص داشت که برابر با ۳۰ میلیارد یورو بود و ایرلند با دارا بودن مازاد تجاری ۲۷ میلیارد یورویی دومین کشور این فهرست بود.