مهندس محمدرضا جمشیدی
مهرماه سال ۱۴۰۱ بدون تردید به‌واسطه تحقق آرزوی ۵۰ ساله فعالان کشاورزی، تاریخی ماندگار در اذهان است؛ چرا که سرانجام الگوی کشت از مرحله حرف خارج شده و به مرحله اجرا رسید و سند کشت محصولات استان‌ها در سال‌زراعی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ ابلاغ شد.
بی‌شک با اجرای الگوی کشت می‌توان از تولید بی‌رویه محصولاتی که بازار ندارند، جلوگیری کرد یا مانعِ کمبود محصولات در کشور شد.
اگرچه هنوز زیرساخت‌های اجرای الگوی کشت در کشور به‌طور کامل فراهم نیست و برای اجرای بهتر این طرح در کشور، نیاز به ۳۰ هزار میلیارد تومان اعتبار است، اما بی‌تردید پیشبرد الگوی کشت تا همین اندازه نیز در کارنامه وزارت ساداتی‌نژاد می‌درخشد.
نیم قرن است که الگوی کشت در زمره چالش‌های عمده بخش کشاورزی قرار دارد و شاید تسلسل کمبود سیب‌زمینی و پیاز در سال‌های متوالی (دهه ۶۰) مصداق بارزِ تبعات منفی نداشتن الگوی کشت باشد.
از نکات مهم در اجرای الگوی کشت در کشور می‌توان به افزایش ۴٫۵ میلیون تنی تولید و رشد ۱۱ درصدی تولید محصولات کشاورزی اشاره داشت و از سوی دیگر به رشد ۱۸ درصدی بهره‌وری آب در بخش کشاورزی، کاهش ۶ درصدی مصرف آب و صرفه‌جویی ۲٫۲ میلیارد دلاری -تنها در سال نخست- اشاره کرد.
نباید از نظر دور داشت که اجرای الگوی کشت، هرچند که بعید است در سال نخست به‌طور کامل اجرایی شود، اما گام جسورانه‌ای برای وزارت جهادکشاورزی دولت سیزدهم به‌شمار می‌رود؛ اما نباید از نظر دور داشت که حمایت یارانه‌ای در سال‌های نخست اجرای این طرح می‌تواند نقش مهمی در موفقیت ایفا کند.
برطبق پیش‌بینی‌ها در پایان سال نخست از اجرای الگوی کشت، تولید محصولات کشاورزی از ۱۲۵ میلیون تن به ۱۵۲ میلیون تن خواهد رسید و سطح زیرکشت با یک میلیون هکتار افزایش به ۱۲ میلیون هکتار می‌رسد.
اگرچه امسال پس از اجرای الگوی کشت، بازهم شاهد به‌هم‌ریختگی بازار محصولات کشاورزی هستیم و برای همگان مسجل شده است که مشکل اصلی بخش کشاورزی، تولید نیست، بلکه مشکلات پس از تولید است، اما باید همه ارگان‌های ذی‌ربط با همکاری و فراهم آوردن الزامات موجود باعث اجرایی شدن الگوی کشت شوند تا طی چند دوره، بازار هم به سامان برسد.
انتخاب الگوی کشت از اصلی‌ترین عوامل افزایش بهره‌وری تولید در کشاورزی محسوب می‌شود و تخصیص بهینه اراضی و تعیین محصولات مناسب کشت هر منطقه برای جلوگیری از مصرف بی‌رویه نهاده‌ها و کاهش مخاطرات ناشی از کمبود منابع تأمین غذا، پس از بررسی علمی عوامل مؤثر بر الگوی کشت و با در نظر گرفتن شاخص‌های مختلف، قابل دستیابی است.
بنابراین، حمایت از اجرای الگوی کشت در بودجه سال آینده و فراگیر شدن آن می‌تواند برگ برنده دوران وزارت ساداتی‌نژاد باشد.
- نویسنده : محمدرضا جمشیدی
