صنعت غذا: صنعت غذا همواره از چندصدایی دستگاه‌های متولی و عدم اشراف آنها بر مشکلات این صنعت گله‌مند است این‌که هرازگاهی به‌دلیل بی‌اطلاعی هجمه‌هایی علیه یک صنف راه می‌افتد و یا بخشنامه‌های متعدد از سازمان‌های مختلف باعث می‌شود دست و پای تولیدکنندگان و فعالان صنعت غذا برای فتح بازارهای جهانی بسته شود نشان دهنده این است که صنعت غذا متولی کاربلدی برای حل مشکلات خود ندارد و این سبب بروز مشکلات بسیاری در داخل و خارج کشور شده است. در میزگرد اختصاصی ماهنامه «اقتصاد سبز» با اعضای هیأت مدیره و دست‌اندرکاران تولید، پخش و صادرات شرکت صنایع غذایی کدبانو (دلپذیر) به صورت تخصصی این معضل مورد واکاوی قرار گرفت. با هم ماحصل این جلسه که با حضور محمداسماعیل قدس رییس هیأت مدیره، مجید اکهوان عضو هیأت مدیره و مدیرعامل شرکت پخش پگاه، محمد اورنگ مدیرعامل شرکت، سمیرا نصیری قائم مقام مدیرعامل پخش پگاه، اصلان نوری مدیر بازرگانی خارجی شرکت دلپذیر و محمدرضا جمشیدی سردبیر  ماهنامه «اقتصاد سبز» برگزار شد را می‌خوانیم:

مریم حق‌بیان

بسیاری از صاحبان سرمایه اعتقاد دارند که با توجه به این‌که امسال سال رونق تولید نامگذاری شده اما دست‌اندازهای تولید بیشتر شده در این رابطه چه نظری دارید؟

قدس: اجازه بدهید من کمی فراتر از سؤوال شما صحبت کنم. تولیدکننده در ایران ۴۰ سال است که به رانت عادت کرده و نه تنها تولیدکننده بلکه کلیه فعالان اقتصادی با آن عجین شده‌اند. به‌طور کلی ماهیت رانت فسادآور است و در اصل مانع توسعه کمی و کیفی و فکری می‌شود. بنابراین وقتی وضعیت اقتصادی رو به رکود می‌رود همه به‌دنبال روزنه‌ای برای فرار از آن هستند که به رانت تشبیه می‌شود. باید تلاش کنیم که به سمت اقتصاد آزاد سوق پیدا کنیم و کشور را نجات دهیم. به شخصه اعتقاد دارم اگر بر اقتصاد آزاد تمرکز کنیم می‌توانیم برنامه‌ریزی جامع و مدونی برای ۶ تا یکسال آینده داشته باشیم. خوشبختانه تیم پخش و تولید شرکت «کدبانو» از ابتدا سعی بر این داشت تا با تقویت زیرساخت‌ها، آینده را پیش‌بینی و براساس آن برنامه‌ریزی کند. و باعث خوشحالی است که اعلام کنم در همین راستا در ۵ ماهه اول امسال نسبت به سال گذشته بازهم رشد تولید را تجربه کردیم. البته بنده نمی‌گویم مشکلی در تولید و فروش نداریم خیر مشکلات کما فی‌السابق وجود دارند ولی در مجموعه «کدبانو» سعی کردیم به‌جای نالیدن به فکر چاره باشیم همین امر باعث شد تا در سهم‌خواهی از بازار مصرف‌کننده موفق باشیم.

اشاره به رشد تولید داشتید ممکن است کمی در این رابطه توضیح دهید؟

به طور میانگین ۱۵ درصد رشد تولیدی را به نسبت مدت مشابه سال قبل تجربه کردیم هم از نظر وزنی و هم از نظر تعدادی افزایش تولید داشتیم. البته باید اشاره کنم این افزایش تولید در گروه‌های مختلف تولید متفاوت است.

از نظر صادرات وضعیت شرکت « دلپذیر» به چه شکل است؟

قدس: بحث بر این است که تمامی کشورها وقتی رشد و توسعه می‌یابند برای واردات موانعی را ایجاد می‌کنند کما این‌که در ایران هم برای واردات سخت‌گیری‌هایی می‌شود. موانع از دو جهت در در زمینه واردات صورت می‌گیرد، اول این‌که تعرفه به‌صورت غیرعادی افزایش می‌یابد تا تولید داخلی در رقابت با قیمت محصول وارداتی افزایش یابد. همین امر در کشور عراق هم صادق است به‌گونه‌ای که با سرمایه‌گذاری‌ انجام شده طی سالیان گذشته در این کشور و همچنین رشد تولید، واردات برخی کالاها را ممنوع کرده و یا با وضع تعرفه‌های غیرعادی درصدد حمایت از تولید داخلی خود برآمده است، البته نمی‌توان هم به این روند خرده گرفت ، به هرحال هر کشوری پیشرفت می‌کند و برای مسائل داخلی خود تصمیم می‌گیرد در این وادی وظیفه تولیدکنندگان ایرانی است که با تولید با کیفیت و قیمت مناسب به‌گونه‌ای عمل کنند که کالاهای ایرانی در هر شرایط و با هر تعرفه‌ای قابل رقابت باشد. متأسفانه این طرز فکر و استراتژی در تولید صادرات محور وجود ندارد.

نوری: صادرات شرکت دلپذیر در مقایسه با مدت مشابه سال قبل با افزایش روبه‌رو بود که یکی از دلایل آن این است صادرات گوجه و مشتقات آن آزاد شده است که این امر در افزایش صادرات شرکت تأثیر بسزایی داشته است.
اما به‌طور کلی صادرات صنایع غذایی مشکلات بسیاری دارد بزرگترین مشکل انتقال پول حاصل از صادرات است که باید به‌صورت ریالی به کشور برگردد. همچنین نوسانات نرخ ارز هم از دیگر مشکلاتی است که صادرات‌کنندگان با آن مواجه هستند. محدودیت‌های حمل و نقلی مثل دریایی و زمینی از جمله مواردی است که سبب می‌شود رقابت‌پذیری کالاهای ایرانی در عرصه صادرات کمرنگ شود.
در رابطه با بحث تعرفه ترجیحی با توجه به بازارهای کشورهای همسایه مثل ترکیه که در سایر بازارهای هدف‌شان این تعرفه را لحاظ می‌کنند . اما ایران از این مزیت محروم است. در رابطه با مشکلات داخلی صادرات نیز باید به قیمت‌گذاری کالاهای صادراتی اشاره شود. نرخ‌های تعرفه که در گمرکات ثبت می‌شود با قیمت واقعی فاصله بسیاری زیادی دارد.

قدس: مسأله اصلی دیگر ارزیابی مرکز توسعه صادرات است قیمتی که این سازمان تعیین می‌کند با توجه به تعهد ارزی که وجود دارد سبب بروز مشکلاتی می‌شود، به‌طور کلی قیمت‌گذاری به مراتب بیشتر از فروشی است که ما در کشور مقصد داریم.

اکهوان: پخش صنایع غذایی به‌گونه‌ای است که کوچکترین خطایی باعث ایجاد تنش در بازار می‌شود.

برای مثال رقبای ما در بازار، قیمت‌گذاری را اصولی انجام نمی‌دهند چرا که افزایش قیمت کالا را با تخفیف‌های بسیار زیاد پوشش می‌دهند. قیمت تمام شده محصولات شرکت مشخص است و ما بر مبنای کیفیت قیمت‌گذاری می‌کنیم. اما به هیچ‌وجه محصول ۱۰ هزار تومانی را ۱۵ هزار تومان قیمت نمی‌گذاریم که با تخفیفات ۳۰ درصدی مشتری محصول را از قیمت واقعی بیشتر بخرد. این مشکل باید حل و قیمت‌گذاری‌ها ساماندهی شود. البته ما دلگرم به اعتماد مشتریان و مصرف‌کنندگان هستیم.

نوری: مشکل عدم کنترل کالاهای صادراتی از سوی اداره استاندارد هم از دیگر موانع صادراتی است که کالاهای بی‌کیفیت را صادر می‌کنند و همین امر سبب می‌شود که برچسب کالای بی‌کیفیت و ارزان در کشور مقصد به تمام اجناس ایرانی زده شود.
باید کنترل دقیق و منطقی بر روی استاندارد محصول تولید شده برای صادرات صورت بگیرد.

اورنگ: در کشور ترکیه اگر کالایی صد واحد به فروش برود همان کالای در نمونه ایرانی را ۶۰ واحد بیشتر نمی‌خرند و این به‌دلیل رعایت نکردن استانداردهای محصول با کیفیت است که گریبانگیر صادرات‌کنندگان شده است.

نصیری: اگر بخواهیم بازار فروش محصولات « دلپذیر» در ۵ ماهه نخست سال مورد ارزیابی قرار دهیم به مانند کیکی است که اندازه آن نسبت به سال قبل کوچکتر شده چرا که تقاضا و قدرت خرید مصرف کننده کاهش داشته است، اما برنامه‌ریزی که در ابتدای سال با رصد بازار مصرف داشتیم این بود که سهم بازار را از رقبا گرفتیم. در سه ماه اول یعنی تا اواسط خرداد مسأله قیمت‌گذاری و تخفیفات عجیب و غریب کمتر بود و تمرکز بر روی تأمین موجودی کالا در واحدهای صنفی بود و خبری هم از دامپینگ داخلی قیمت‌ها نبود. در حال حاضر قیمت‌گذاری و تخفیفات بی‌پایه و اساس در بحث فروش بسیار پررنگ است. در کل باید اشاره کنم که ۱۵ درصد رشد فروش که در ابتدا به آن اشاره شد سهم خواهی فروش از رقبا بود که خوشبختانه توانستیم در این زمینه موفق باشیم.
اما به‌طور کلی در حال حاضر بیشترین سود در زنجیره تولید تا مصرف کننده نصیب مغازه‌دار می‌شود و متضرر اصلی مصرف‌کننده است که با جمله اغواکننده ۴۰ درصد تخفیف فریب تبلیغات را می‌خورد.

اکهوان: اگر قیمت‌ها صحیح و واقعی باشد مصرف‌کننده می‌‌تواند کالای بیشتری را خریداری کند. در حال حاضر مصرف‌کننده تاوان بی‌اطلاعی خود و سوءاستفاده مغازه‌دار را می‌دهد.

نصیری: باید در قیمت‌گذاری کالاهای مصرفی دقت بیشتری به عمل آید
« دلپذیر» به‌عنوان برند درجه یک بازار در میان سایر برندهایی که در این زمینه حرفی برای گفتن دارند قیمت‌های واقعی و همسو با قدرت خرید بازار را ارایه می‌دهد. ثبات قیمت سبب اعتماد مشتری می‌شود.

قدس: اصولاً در هر بخش از اقتصاد کشور که دقیق شویم مشاهده می‌کنید که یک استراتژی مدون برای اجرا وجود ندارد و همواره بر مبنای سود و زیان حرکت کردیم. برای مثال ارز ۴۲۰۰ تومانی بدون برنامه و استراتژی اعلام شد و به‌دنبال آن سوء‌استفاده‌هایی که از این قیمت‌گذاری صورت گرفت سبب شد تا اقتصاد کشور دچار رکود شود همچنین در زمینه سکه در برهمین پاشنه چرخید به یکباره بانک مرکزی اعلام کرد که هرکسی توانایی خرید سکه دارد اقدام کند به‌دنبال آن عنوان شد، چرا یکسری بیش از حد سکه خریده‌اند در حال حاضر عرضه و تقاضا به شرایط واقعی خود نزدیک شده چون قیمت دلار به نرخ واقعی خود نزدیک شده است.
در حال حاضر یکی از تضادهایی که در بازار پخش وجود دارد این است که بازار محصولات صنایع غذایی به این جامعیت رسیده که باید از فروش سنتی خارج و به سمت فروش صنعتی مدرن حرکت کند. در همین راستا فروشگاه‌های زنجیره‌ای متعددی راه‌اندازی شد، اما در همین وادی نیز سردرگم هستیم، چرا که عده‌ای اعتقاد به تخفیفات ۵۰ درصدی در این فروشگاه‌ها دارند وعده‌ای دیگر این تخفیفات را مغایر با حقوق مصرف کننده تلقی می‌کنند. در حال حاضر ۱۵ درصد از فروش بازار متعلق به فروشگاه‌های زنجیره‌ای و ۸۵ درصد مابقی مربوط به فروش سنتی است. این یعنی که برای ۸۵ درصد جامعه قیمت را افزایش دادیم که به مراتب این امر سبب ایجاد تورم شده است. بنده اعتقاد دارم که باید آزادسازی قیمت‌ها صورت گیرد که همین امر هم به دو بخش تقسیم خواهد شد. نخست این‌که تولیدکننده با توجه به عرضه و تقاضا قیمت خود را مشخص کند و دوم این‌که درج قیمت بر روی بسته‌بندی باید برداشته شود. متأسفانه چون همچنان قیمت مصرف‌کننده بر روی محصولات نهایی ذکر می‌شود، تولیدکننده با درج قیمتی غیرواقعی بر روی محصول توان ارایه تخفیف ۵۰ درصدی را هم در خود می‌بیند این تضادهایی است که برای رسیدن به اقتصاد آزاد وجود دارد و سبب سردرگمی تولیدکننده و مصرف‌کننده شده است. حداکثر سقف ارایه تخفیف از سوی فروشگاه‌های زنجیره‌ای ۱۰ درصد است. وقتی قرار است سود تولیدکننده از کالایی ۱۵ درصد، توزیع و پخش ۱۰ درصد و مغازه‌دار هم نهایتاً ۱۵ درصد سود ببرد که مجموع این موارد تقسیم بر قیمت مصرف‌کننده، سقف آن می‌شود ۳۰ درصد، چگونه یک فروشگاه زنجیره‌ای ۵۰ درصد تخفیف می‌گذارد. پس نتیجه می‌گیریم قیمتی به مراتب بالاتر از قیمت تمام شده بر روی محصولات درج می‌شود.
اقتصاد ایران ۴۰ سال دولتی بوده است باید قبول کنیم که اقتصاد ایران یا دولتی است یا آزاد نمی‌شود بینابین حرکت کرد.
به نظر من باید کمیته‌ای متشکل از بانک مرکزی، وزارت صمت، وزارت کشاورزی، وزارت بهداشت، نماینده‌ای از مجلس و نماینده‌ای از طرف ریاست جمهوری تشکیل شود تا برای واردات، صادرات، تولید، ارز و…. تصمیم‌گیری کنند. نمی‌شود هر وزارتخانه‌ای تکروی کند و برای خودش تصمیم بگیرد.

به بحث کیفیت در عرصه صادرات و بازار جهانی اشاره داشتید لطفاً کمی در رابطه با کیفیت محصولات دلپذیر توضیح دهید؟

اورنگ: یکی از رموز ماندگاری کیفیت محصولات دلپذیر سختگیری بسیار بر روی انتخابات مواد اولیه است تمامی مواد اولیه محصولات از بهترین تأمین‌کنندگان تهیه می‌شود و بدون در نظر گرفتن قیمت صرفاً کیفیت ملاک خرید است.

پایداری مواد اولیه حفظ فرمولاسیون و استفاده از بهترین ماشین‌آلات دنیا برای فرآوری مواد اولیه سبب شده کیفیت دلپذیر در بازار حرف اول را بزند در همین راستا نیز چون تیم تولید به حفظ اصول کیفی مطمئن است چهارشنبه‌های هر هفته بازدید عموم را برای مصرف‌کنندگان از خط تولید کارخانه قرار دادیم تا مصرف‌کنندگان از نزدیک با کم و کیف تولیدات دلپذیر آشنا شوند.

نوری: در راستای پیشنهاد جناب قدس مبنی بر تشکیل کمیته باید تأکید کنم که تشکیل این کمیته ۹۰ درصد مشکلات بخش را حل می‌کند، چرا که در حال حاضر صنعت از تعدد صدور بخشنامه‌های سازمان‌های مختلف که گاهاً‌ همدیگر را هم نقص می‌کنند در رنج است و اکثر بخشنامه‌ها به‌دلیل بی‌اطلاعی از بخشنامه‌های قبلی است اما با تشکیل این کمیته نقطه نظرات ساماندهی می‌شود و به اتفاق نظر یک بخشنامه صادر می‌شود.

قدس: در سال رونق تولید همکاری وزارت صمت و اداره استاندارد و وزارت بهداشت با بخش خصوصی بسیار در خور توجه و پررنگ بوده است، اما در کنار این نکته مثبت باید اشاره کنم که چندین سال قبل وزارت صمت با نظرخواهی از مردم برندهایی را به عنوان برند ملی معرفی کرد. برند ملی یعنی متعلق به تمام مردم است.
حداقل توقع این است که برند ملی در پروسه‌های اداری و مجوز واردات مواد اولیه باید تسهیل شود چون برند ملی از مالکیت شخصی درآمده و از دید مردم یک برند ملی است. باید این برند با برندهای درجه ۲ و ۳ تفاوت‌هایی داشته باشد.
اورنگ: یک برند ملی اگر تولیدش به هر دلیلی متوقف شود کالای خارجی جایگزین آن می‌شود. چرا که کیفیت یک برند ملی با نمونه‌های خارجی برابری می‌‌کند. در چندین سال گذشته افزایش کیفیت برندهای ملی سبب شده تا حضور برندهای خارجی در بازار کمرنگ شود.

چه محصولات جدید‌ی روانه بازار خواهید کرد‌؟

قدس: سس خردل، سس بالزامیک، انواع سس‌های پاستا مثل سس پستو، ریحان، گوجه، پنیر و… که به زودی به دست مصرف‌کنندگان عزیز که بزرگترین سرمایه‌های دلپذیر هستند می‌رسد.