سرویس بین‌الملل اقتصادسبز- شیما نصیری:

صنعت غذا: در چند دهه گذشته بسیاری از تولیدکنندگان مواد غذایی ارگانیک در جهان متحمل خسارت‌های سنگینی شدند و عوامل محیطی، اقتصادی و زیست‌محیطی تاثیر بسزایی در روند فعالیت آن‌ها داشته است. در کنار تمامی این تغییرات، بخش تولید انواع ترشیجات نیز به رشد قابل قبولی رسید که باور آن برای برخی از کارشناسان و فعالان این حوزه کمی سخت بود. استفاده از سبزیجات و میوه‌جات تازه برای درست کردن انواع ترشیجات به اندازه‌ای افزایش یافت که بسیاری از تولیدکنندگان تمام وقت خود را صرف تولید این سبزیجات ارگانیک کردند.
در این میان بازار تولید خیارشور با طعم‌های مختلف نیز رشد قابل قبولی پیدا کرد و بسیاری از شرکت‌ها به این بخش از تولید روی آوردند. طبق اطلاعات به دست آمده، برای نخستین بار هندی‌ها خیار را در آب و نمک قرار داده و از آن خیارشور تولید کردند. سپس با گذر زمان سایر تولیدکنندگان به این عرصه وارد شده و با ایجاد تغییراتی در مزه آن و افزودن ادویه‌های متفاوتی هم طعم آن را تغییر دادند و هم از کلمات هلندی و آلمانی برای نامگذاری آن استفاده کردند.
این روزها مصرف انواع ترشیجات و خارشور به شدت افزایش یافته، اما در گذشته از این راه برای نگهداری و حفظ مواد غذایی استفاده می‌کردند. از آنجائیکه در گذشته یخچال نبوده و از محیط برای نگهداری مواد غذایی استفاده می‌شده، نگهداری از این مواد خوراکی به‌ویژه خیار از طریق قرار دادن در آب و نمک صورت می‌گرفته است. اما هم اکنون خیارشور به یک ترشی لذیذ و دوست داشتنی میان مردم جهان تبدیل شده و تولید آن در مدت زمان کوتاهی، رشد قابل قبولی یافت. این محصول به‌دلیل کالری پایینی که دارد، مورد توجه بسیاری از مصرف کنندگان قرار گرفته است.
این ترشی محبوب در جهان در سال گذشته میلادی رقمی معادل ۱/۶۳۵ میلیون دلار در بخش صادرات را از آن خود کرد و توانست رکورد جدیدی را به ثبت برساند. طی ۴ سال گذشته میزان صادرات و ارزش جهانی این محصول بین ۱۰ تا ۲۰ درصد رشد داشته است که برای فعالان این حوزه از اهمیت بسیار بالایی برخوردار بوده است.

برترین صادرکنندگان خیارشور در جهان

کشورهای اروپایی طی سال‌های اخیر بیشترین ارزش دلاری را در بخش تولید، عرضه و صادرات خیارشور به‌خود اختصاص دادند، به‌طوری‌که در سال گذشته میلادی ارزش این بازار به بیش از ۳۰۱ میلیون دلار نسبت به کل جهان رسید. در رتبه دوم، صادرکنندگان آسیایی هستند که توانستند در دو سال اخیر بیش از ۴۰ درصد بازار صادرات خیارشور را به خود اختصاص دهند. پس از این منطقه، کشورهای آمریکای شمالی، مکزیک، امریکای لاتین، کارائیب و اقیانوسیه در رتبه‌های بعدی در بخش صادرات خیارشور قرار گرفتند.
همچنین در ابتدای سال ۲۰۱۹ میلادی، بازار تولید خیارشور توانست ارتقای فنی قابل توجهی را از سازمان جهانی مواد غذایی به دست آورد که این امر نشان دهنده فعالیت چشمگیر و بهینه تولیدکنندگان این ماده غذایی مفید در سطح جهان بوده است.
در ادامه به کشورهایی اشاره می‌کنیم که توانستند در طول یک سال اخیر به بالاترین میزان ارزش در صادرات خیارشور و برخی دیگر از انواع ترشیجات در سطح جهان دست پیدا کنند.
این کشورها به ترتیب شامل آلمان با ارزشی معادل ۳/۱۴۰ میلیون دلار (۱/۲۲ درصد از کل صادرات جهانی)، هندوستان با ارزش ۲/۱۳۶ میلیون دلار (۵/۲۱ درصد از کل صادرات جهانی)، ترکیه با ارزش ۲/۷۹ میلیون دلار (۵/۱۲ درصد از کل صادرات جهانی)، ایالات متحده امریکا با ارزش ۶/۶۴ میلیون دلار (۲/۱۰ درصد از کل صادرات جهانی)، هلند با ارزش ۲/۵۹ میلیون دلار (۳/۹ درصد از کل صادرات جهانی)، لهستان با ارزش ۳/۳۰ میلیون دلار (۸/۴ درصد از کل صادرات جهانی)، ویتنام با ارزش ۳/۱۷ میلیون دلار (۷/۲ درصد از کل صادرات جهانی)، مجارستان با ارزش ۱۲ میلیون دلار (۹/۱ درصد از کل صادرات جهانی)، چین با ارزش ۱/۸ میلیون دلار (۳/۱ درصد از کل صادرات جهانی)، بلژیک با ارزش ۸/۶ میلیون دلار (۱/۱ درصد از کل صادرات جهانی)، سریلانکا با ارزش ۶/۶ میلیون دلار (۱ درصد از کل صادرات جهانی)، مصر با ارزش ۶/۵ میلیون دلار (۹/۰ درصد از کل صادرات جهانی)، فرانسه با ارزش ۵ میلیون دلار (۸/۰ درصد از کل صادرات جهانی)، اسپانیا با ارزش ۹/۴ میلیون دلار (۸/۰ درصد از کل صادرات جهانی)، کانادا با ارزش ۶/۴ میلیون (۷/۰ درصد از کل صادرات جهانی) می‌شود.
کل این ۱۵ کشور نامبرده در طول یک سال گذشته حدود ۹۱ درصد از کل بخش صادرات خیارشور در سطح جهان را به خود اختصاص دادند که بسیار قابل تأمل است. البته باید یادآور شد در میان این صادرکنندگان، کشورهای مصر، کانادا، مجارستان و چین بیشترین درصد رشد را در میزان صادرات خود نسبت به دو سال گذشته میلادی داشتند و هر کدام رشدی معادل به ترتیب ۳۷۳ درصد، ۳/۴۰ درصد، ۹/۳۲ درصد و ۹/۲۹ درصد را تجربه کرده‌اند.
در مقابل کشورهایی نیز هستند که با کاهش میزان صادرات خود در طول یک سال گذشته مواجه شدند و در این میان در میزان فروش خیارشور نیز کاهش داشته‌اند. این کشورها شامل بلژیک با ۵/۶۱ درصد، ویتنام با ۳/۴۹ درصد، فرانسه با ۵/۱۱ درصد و سریلانکا با ۳/۶ درصد کاهش روبه‌رو شدند.
لازم به ذکر است که کشورهایی همچون کانادا، فرانسه، انگلستان، روسیه، بلژیک، سوئیس، استرالیا، اسپانیا، رومانی، ایتالیا، اتریش، کره جنوبی، دانمارک، ژاپن و سوئد نیز از جمله صادرکنندگانی در حوزه خیارشور به شمار می‌روند که در یک سال گذشته فرصت‌های سرمایه‌گذاری کلانی را در این بخش ایجاد کردند و توانستند سهم بالایی را بین ۶ تا ۶۲ میلیون دلار را از آن خود کنند.
البته باید اشاره کرد که در سال ۲۰۱۸ میلادی کانادا کسری تجارت بین‌المللی را در حوزه تولید و عرضه خیارشور تجربه کرد و دچار ضعف رقابتی در بازار جهانی شد، اما چندی نگذشت که توانست با ایجاد فرصت‌های جدید سرمایه‌گذاری به این بازار قدرت دهد و رضایتمندی بالایی را چه از تولیدکنندگان و چه از مصرف کنندگان به خود اختصاص دهد.

صادرات خیار و نقش آن در تولید خیارشور

در این میان کشورهایی هستند که با تولید انبوه خیار توانستند قدرت مضاعفی به بازار تولید و صادرات خیارشور بدهند. این قدرت موجب شده تا تولیدکنندگان خیار شور بتوانند در شرایط مساعدتری اقدام به تولید کرده و با افزایش کیفیت محصولات خود به توسعه هرچه گسترده‌تر بخش صادرات خیارشور بپردازند.
صادرات خیار در سال گذشته به ۷/۲ میلیارد دلار رسید و این روند صعودی موجب شد تا بسیاری از کشورهای واردکننده در تولید خیارشور قدرت مضاعفی بگیرند. این حجم صادرات خیارشور ارزشی بین ۱۲ تا ۱۵ درصد را برای کشورهای صادرکننده به دنبال داشته است که این رقم تأثیر مستقیم در بخش تولید و عرضه خیارشور داشته است.
در طول یک سال گذشته قاره اروپا توانست بیشترین درصد صادرات خیار که معادل ۸/۵۸ درصد است را به خود اختصاص دهد. این میزان صادرات ارزش ۶/۱ میلیارد دلاری را به دنبال داشته که به رشد بیش از ۳۵ درصدی میزان تولید خیارشور در این قاره کمک کرده است. کشورهای آمریکای شمالی و آسیایی پس از قاره اروپا در رتبه‌های دوم و سوم قرا گرفته و به رشد صادرات خود معادل به ترتیب ۷/۳۱ و ۳/۸ درصد دست پیدا کردند. این درحالی است که کشورهای آمریکای لاتین، کارائیب، آفریقا، اقیانوسیه، استرالیا و نیوزلند در رتبه‌های بعدی در این زمینه جای گرفتند.
در این راستا کشورهایی که بیشترین ارزش را در میزان صادرات خیار به خود اختصاص داده‌اند و در این میان بیشترین تأثیر را در تولید و عرضه خیارشور داشته‌اند نیز شامل اسپانیا، هلند، مکزیک، کانادا، ایالات متحده آمریکا، چین، بلژیک، ایران، ترکیه، یونان، آلمان، بلاروس، لهستان و فرانسه می‌شوند که ارزشی بین ۱۷ تا ۷۰۶ میلیون دلار را به خود اختصاص داده‌اند. این میزان صادرات معادل ۹۲ درصد از کل صادرات جهانی خیار بوده است که در رشد بالای ۴۰ درصدی بازار عرضه خیارشور در سطح جهان تأثیرگذار بوده است.
لازم به ذکر است که کشورهای چین، لهستان، کانادا و مکزیک بیشترین میزان رشد را در طول یک سال اخیر در این زمینه داشته اند که این میزان رشد به ترتیب معادل ۲/۷۱ درصد، ۵/۶۶ درصد، ۸/۴۵ درصد و ۲/۲۷ درصد هستند. البته باید اشاره داشت که کشورهایی همچون ایران، اردن، ترکیه، بلاروس و فرانسه نیز با کاهش میزان صادرات خیار در یک سال گذشته مواجه شدند و هر کدام با افت به ترتیب ۵۷ درصد، ۴۹ درصد، ۷/۴۶ درصد، ۲۴ درصد و ۵/۲۱ درصد مواجه شدند که این امر تاثیر مستقیم در کاهش میزان تولید و صادرات خیارشور در این کشورها داشته است.