false
دکتر حسین شیرزاد *
اصولاً سیستم اجتماعی تاب آور چنان است که بتواند مخاطرات موقت یا دائم پیرامونی را جذب نموده و بدون از دست دادن کارکردهای ذاتی، خود را با شرایط به سرعت در حال تغییر، انطباق دهد. فهم مشترک نسبت به تاب آوری سیستمهای نسبتاً پیچیده مانند شبکه تعاونیهای روستایی کشور، لزوم اتخاذ تصمیماتی سازگار جهت حفظ و ارتقاء فرصتها و امکانات بالقوه موجود و درک پویایی و روابط غیرخطی در این نوع نظامات اجتماعی – اقتصادی را بیش از پیش آشکار میکند.
این سیاست، در بستر فضای کسب و کار تعاونیهای روستایی و کشاورزی، امکان یکپارچه سازی عوامل انسانی و اکولوژیکی و درک ارتباطات بین آنها، بسط راهبردهای پایداری با توجه به تعاملات میان اعضا، شبکه و سازمان مرکزی را فراهم میآورد. بعنوان مثال، در شرایط حقوقی کنونی، نظامات نظارتی، ارزیابی، ارزشیابی، بازرسی و حسابرسی های بهنگام، تاحدودی از شوکهای ناگهانی در حوزه فعل و انفعالات مالی و تجاری تعاونیها جلوگیری میکند.
تعاونیهای روستایی طی گذشت بیش از نیم قرن و در نتیجه برهمکنشی پویا میان فرآیندهای اجتماعی-اقتصادی عناصر روستایی و مناسبات «بیو شیمیایی-فیزیکی» تولید در بخش کشاورزی رشد و تکامل یافته اند. بنابراین میبایست بواسطه شناسایی ارزشهای همیاری و تعاون تاریخی حفظ و انباشته شده در این شبکه، با گسترش و بازآفرینی فرآیند رشد و توسعهی آن، تاب آوری زنجیرهها را در مقابل فشارهای ناشی از تحریمها و کاستیهای تکنولوژیکی تکامل بخشیم.
تضمین بهسازی و رشد قابلیت زیست حرفه ای تعاونیهای روستایی در شرایط پر ریسک امروزین شامل؛ شوکهای شدید اقتصادی و تغییرات پرنوسان قیمت نهادهها، روند تغییرات اقلیمی، سیل، خشکسالی و بحران ریزگردها، فرسایش بی رویه منابع طبیعی، افزایش تعداد رخدادهای اکولوژیکی و کاهش میانگین بارندگی سالیانه و افزایش متوسط دمای سالیانه نیازمند اتخاذ سیاست انعطاف پذیری تدریجی و توجه به ماهیت چند وجهی تاب آوری است.
برنامهریزی تعاونیهای روستایی جهت استحکام بخشی به وضعیت موجود و مقاوم کردن سیستم تعاونیها در برابر خطرات و نگاه به آیندهای مطمئن و توانمندی سازگاری هوشمندانه با شرایط جدید، بینشی راهبردی و جامع الاطراف را میطلبد. درواقع آنچه ما بعنوان تاب آوری تعاونیهای روستایی از آن سخن میگوییم، به مفهوم تبدیل این تعاونیها به نهادهایی یادگیرنده، به روز شونده، دارای ظرفیت تبدیل و تحول، توان تطبیق و مقابله با تنش و بحرانهای اقتصادی و اجتماعی است.
بازتولید سرمایه اجتماعی، سنت دیرینه تعاون و فرهنگ شراکت و انبازی در جامعه روستایی، بازشناسی حضور تاریخی انواع همیاریها، همکاریها، مشارکتهای تولیدی، پیشا و پسا تولید در سکونتگاههای روستایی کشور از یکسو و تنوع کارکردهای اجتماعی و تکثر ماهیتی فعالیت سیستمهای اقتصاد روستایی؛ ضامن تابآوری بیشتر در مواجهه با اختلالات نابهنگام زیستی یا خشن محیطی و حفظ کارآیی و بهرهوری و اثربخشی نظامهای بهرهبرداری کشاورزی است.
باید از فرصتهایی که شرایط امروزین کشور برای تعاونیها فراهم آورده در جهت بازیابی اصالت وجودی، افزایش ظرفیت سازگاری، خودتنظیمی و افزایش توان یادگیری اجتماعی مدیران تعاونیهای تولید و روستایی استفاده کرد. اتحادیههای تعاونی روستایی میتوانند با ایجاد ارتباط بین نواحی و گروههای جداافتاده، افزایش سطح بینش، مهارت، آگاهی و دانش اعضاء و جامعه ذینفعان از طریق مشارکت، تجمیع سرمایههای خرد، افزایش خریدهای توافقی و استانداردسازی شرایط تولید از سرمایههای؛ طبیعی، مالی، فیزیکی، انسانی و اجتماعی خود صیانت نمایند.
تاب آوری متشکل از بکارگیری راهکار کشاورزی متمرکز یا فشرده، استفاده از بذرهای اصلاح شده، ماشینی کردن کشت، برداشت چندباره، تغییر در روشهای آبیاری یا اقدامات حفاظتی برای خاک، در کنار پیوستگی منافع تعاونگران، عدالت و مشارکت از سرمایه معیشتی روستائیان حفاظت میکند و اساسا” این آموزهای تاریخی است که تاب آوری در مناطق روستایی کشور تنها در چارچوب اخلاق تعاون، مشارکت عمومی و کار مستمر گروهی دارای ارزشها و هنجارهای اجتماعی مشترک، تعریف پذیر است.
وقت آنست که یک بار دیگر، ارکان تعاونیها و ریش سفیدان روستایی عضو آنها، در کشف مسایل، مشکل یابی، طراحی و برنامهریزی محلی، نقش فعال داشته و نوعی گرایش به سمت و سوی مشارکتهای هدفمند «الیتیسم» در بین نخبگان و خبرگان روستایی نهادینه شود. ریشههای تاب آوری به صورت درونزا در هنجارها و روابط قومی تبار- محور و عشیرهای، باورها، ارزشها و نهادهایی که با توجه به شرایط و عـرف روستایی کشور وجود دارند، ایجاد شده است.
* مدیرعامل و رییس هیأت مدیره سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران
true
true
http://sanatghaza.com/?p=19408
true
true